Po wkroczeniu do miasta batalion rozlokował się w budynku dworcowym, Monopolu Spirytusowego przy ulicy Składowej, w hotelu Bristol i mieszkaniach prywatnych. Piłsudski na kwaterę wybrał pałac biskupi, siedzibę gubernatora rosyjskiego. W mieście na czele władzy cywilnej stanął, jako komisarz, inż. Ignacy Boerner. Władzę wojskową sprawował szef sztabu, Kazimierz Sosnkowski.
Jeszcze tego samego dnia Piłsudski po złożeniu wraz z Sosnkowskim wizyty biskupowi Łozińskiemu opuścił Kielce. Został wezwany do Miechowa, skąd wrócił do Krakowa na rozmowy z ppłk. Janem Nowakiem. Tymczasem Kielce zostały zaatakowane przez szwadron kawalerii i auto z karabinem maszynowym. Doszło do strzelaniny na ul. Sienkiewicza i w rejonie dworca. Wieczorem Sosnkowski chcąc uniknąć walki w mieście wycofał oddziały strzeleckie na folwark Czarnówek. Pozostawiono pluton Burhardta na dworcu. W nocy załoga dworca wysadziła mosty na torze warszawskim
13 sierpnia, kiedy patrole stwierdziły wychodzenie oddziałów rosyjskich na tyły, Kazimierz Sosnkowski, nie mając sił do odparcia ataku na miasto z kilku stron, w godzinach południowych podjął decyzję wycofywania się w kierunku Karczówka – Białogon – Słowik. Załoga dworca wycofała się przy użyciu drezyny. W ubezpieczaniu odwrotu wziął udział oddział konny Lwowskiego Sokoła Marcelego Śniadowskiego, który tego dnia dotarł do Kielc. Cofano się w kierunku na Chęciny. Wieczorem po spotkaniu z Piłsudskim i batalionem „Wyrwy” obsadzono linię Nidy.

19 sierpnia do miasta wjechali ułani „Beliny” i zakwaterowali, jak poprzednio w hotelu „Bristol”. Około godz. 16.00 do miasta dotarła grupa „Norwida”, z zadaniem przygotowania zaopatrzenia i kwater.
22 sierpnia 1914 r. Józef Piłsudski wraz całym zgrupowaniem strzeleckim wkroczył do miasta. Tutaj wydał specjalny rozkaz do strzelców, w którym informował o powstaniu Naczelnego Komitetu Narodowego (NKN), jako konsekwencji sierpniowej akcji niepodległościowej: „Żołnierze! Wśród powszechnej bierności naszego społeczeństwa wypadki dziejowe zaskoczyły Polaków, zostawiając ich bez określonych decyzji, bez możliwości jednolitego i silnego postępowania. (…) Według umowy zawartej między Naczelnym Komitetem Narodowym a dowódcą naczelnym armii austriackiej, oddziały nasze mają być kadrami dla formujących się Legionów”.
Miejsca kwaterowania: I. Batalion i Oddział Wywiadowczy Rajmunda Jaworowskiego „Świętopełka”- w koszarach przy ulicy Wniebowstąpienia (obecna ul. Głowackiego), II Batalion – na przedmieściu Piaski na folwarku Henryka Salomona Nowaka, III. Batalion – w zabudowaniach byłego Monopolu przy ul. Składowej koło dworca, IV. Batalion I- w Męskim Gimnazjum Rządowym (obecnie Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka), V. Batalion – w rosyjskich koszarach 6. Pułku strzelców przy ul. Prostej, kawaleria „Beliny” – pod górą Telegraf, ułani Zbigniewa Dunin-Wąsowicza – młyn Kozłowskiego, Oddział Sanitarny – w gmachu Izby Skarbowej (na rogu obecnych ulic Wesołej i Mickiewicza), tabory – przy ul. Zamkowej, żandarmeria – na ul. Hipotecznej. Dowódcą kieleckiego garnizonu został Marian Januszajtis „Żegota”, a od 27 sierpnia Mieczysław Neugebauer „Norwid”.
23 sierpnia 1914 r. Piłsudski wyjechał do Krakowa.
W kieleckim magistracie, a potem w pałacu biskupim mieściły się: sztab legionowy, biuro werbunkowe, komisariat legionów, drukarnia, poczta polowa, biuro przepustek, redakcja „Dziennika Urzędowego Komisariatu Wojska Polskiego”.
– 25 sierpnia zaciągnęła się in corpore orkiestra Kieleckiej Ochotniczej Straży Ogniowej, kierowana przez Andrzeja Brzuchala-Sikorskiego.
W sierpniu 2001 r, na budynku przy ul. Św. Leonarda, w którym niegdyś mieściła się straż ogniowa, odsłonięta ponownie tablicę pamiątkową: „Andrzejowi Brzuchalowi, który 10.IX.1914 roku wstąpił z orkiestrą do oddziałów strzeleckich J. Piłsudskiego przynosząc ze sobą melodię Marsza kieleckiego, później pieśni My, Pierwsza Brygada – Kielczanie – Związek Piłsudczyków Oddz. Świętokrzyski – Woj. Konserwator Zabytków – Pracownia Plastyczna A. i K. Moderau – Kielce 2001”. Pierwsza tablica, wmurowana w 1939 r. nie przetrwała wojny.
– 27 sierpnia, rozkazem Naczelnej Komendy Armii z dnia 27 VIII 1914 r. oddziały strzeleckie stacjonujące w Kielcach, zostały przemianowane na 1. Pułk Piechoty Legionów Polskich.
30 sierpnia 1914 r. na placu katedralnym odprawiono uroczystą mszę św. Ołtarz polowy ustawiono przed dzwonnicą, przy katedrze.
2 września 1914 r. Piłsudski powrócił do Kielc, aby realizować dalsze plany wojenne zgodnie z dyspozycjami NKN.
Oddziały stacjonujące w Kielcach miały stać się zalążkiem tzw. Legionu Zachodniego, którego dowódcą został wyznaczony przez Austriaków gen. Rajmund Baczyński. Nowy dowódca przyjechał do Kielc 5 września, by przyjąć od strzelców przysięgę na Szydłówku. Podczas tej uroczystości obecny był także przedstawiciel NKN ppor. Władysław Sikorski.
– 5 września, przysięga. Odbyła się za miastem, w okolicach Szydłówka.
– 9 września, 1. pułk otrzymał rozkaz odwrotu na prawy brzeg Wisły
10 września 1914 r. w wyniku uderzenia wojsk rosyjskich Piłsudski zmuszony został do wycofania się z Kielc na linię Wisły.

O trzytygodniowym pobycie Legionistów w Kielcach pisał: „odbywała się ciężka, trudna praca organizacyjna. Strzelec ze Związków i Drużyn Strzeleckich, zatem na 3 cywil przerabiał się na żołnierza. Obok tego szła praca zagospodarowywania oddziału. Więc zakładaliśmy warsztaty wszelkiego rodzaju, formowaliśmy tabory itd. (…) Kielce jednym słowem były bazą strzelecką, skoro Kraków niestety nią w owe czasy prawie nie był” – zapisał J. Piłsudski. Do 1. pp. Legionów Polskich, w Kielcach wstąpiło ponad 900 ochotników, w tym ok. 600 mieszkańców miasta.
1921-1935
15 października 1921 r. uchwała Rady Miejskiej Następnie nadająca Naczelnikowi Państwa honorowe obywatelstwo miasta.
20 października 1921 r. komendant przybył na uroczystości odsłonięcia tablicy pamiątkowej na ścianie magistratu upamiętniającej 7 rocznicę wkroczenia I Kadrówki i nadania Piłsudskiemu honorowego obywatelstwa miasta. Naczelnik Państwa przyjechał pociągiem na kielecki dworzec, gdzie entuzjastycznie witany był przez mieszkańców. Podczas uroczystości odsłonięto tablicę pamiątkową z napisem:
„12 sierpnia 1914 – 1921 (w środku orzeł strzelecki). Tym co podjęli walkę o wolność / Polskim Żołnierzom / Pod wodzą Józefa Piłsudskiego / w 7-mą rocznicę wkroczenia do Kielc”
Płyta została zniszczona w czasie wojny i ponownie wmurowano ją dopiero 12 sierpnia 1995 r.
8 sierpnia 1926 r. Józef Piłsudski był przybywa na V Zjazd Legionistów i zakończenie III Marszu Szlakiem Kadrówki. Piłsudski przybył z żoną Aleksandrą. Goście wzięli udział w uroczystej mszy św. na Placu Wolności, na której poświęcono sztandar Związku Strzeleckiego w Kielcach. Podczas tej wizyty nastąpiło także otwarcie stadionu 4 pp Leg. i nadanie mu im. J. Piłsudskiego
W 1929 r. uhonorowano komendanta przemianowaniem nazwy Rynku w Kielcach na Plac Marszałka Piłsudskiego. W okresie II wojny Niemcy odstąpili od tego imienia. Bezpośrednio po wojnie do 1948 r. funkcjonowała jednak nazwa Plac Marszałka Piłsudskiego, która później odeszła w zapomnienie.
4 listopada 1934 r. odsłonięto przed dworcem kolejowym tablicę pamiątkową dedykowaną Marszałkowi. Tablica została uszkodzona w czasie okupacji przez Niemców. Po II wojnie światowej przechowywana była w prywatnych rękach. Po rekonstrukcji odsłonięto ją ponownie dopiero 11.XI.1995 r. w formie płyty z czarnego granitu, na której wykonano popiersie Piłsudskiego i wyryto napis:
„Pierwszemu Marszałkowi Polski / Józefowi Piłsudskiemu / w 20-tą rocznicę wkroczenia do Kielc / na czele pierwszych żołnierzy / Rzeczypospolitej Polskiej / w hołdzie Kolejowe Przysposobienie / Wojskowe w Kielcach / 1914 – 8.VIII – 1934”.
17 maja 1935 r. po śmierci Józefa Piłsudskiego odprawiono mszę św. na Placu Wolności.
18 maja 1935 r. w nocy kielczanie żegnali Piłsudskiego na trasie przejazdu pociągu ze zwłokami Marszałka do Krakowa. Na wzgórzach kieleckich płonęły ogniska i dwa olbrzymie znicze.
W 1935 r. w hotelu Bristol odsłonięto tablicę upamiętniającą potyczkę patrolu Beliny z Rosjanami na ul. Sienkiewicza.
11 listopada 1935 r. otwarto Dom Przysposobienia Wojskowego i Wychowania Fizycznego im. J. Piłsudskiego wg projektu Edgara Norwetha (obecny Wojewódzki Dom Kultury). Zbudowany w latach 1933-1935 przy krakowskiej rogatce, przez którą wkroczyła do Kielc Pierwsza Kadrowa. Na fasadzie widniał napis: „Oleandry Dom im. J. Piłsudskiego”.
2 października 1938 r., otwarcie i poświęcenie Sanktuarium J. Piłsudskiego w Pałacu Biskupim (m. in. z pośmiertną maską i mundurem Marszałka) oraz odsłonięcie Pomnika Legionów (tzw. „Czwórki Legionowej”).
Pomnik autorstwa Jana Raszki odsłonięto przed Domem Przysposobienia Wojskowego i Wychowania Fizycznego im. J. Piłsudskiego. Miejsce nie było przypadkowe, bowiem tędy właśnie, przez Krakowską Rogatkę, wkraczał Komendant Piłsudski na czele oddziałów strzelców do Kielc. Pomnik został wykonany w patynowanym gipsie, gdyż nie zdążono z odlewem brązowym. Odsłonięcia dokonał Inspektor Armii Polskiej K. Sosnkowski (byli obecni m.in. minister Juliusz Ulrych, płk Stefan Rowecki, dowódca 4 pp Leg. Zygmunt Berling).
W czasie II wojny światowej zostały zniszczone gipsowe figury maszerujących strzelców. Cokół z wołyńskiego czerwonego piaskowca przetrwał do początku lat 50-tych. W 1988 r. powołano Społeczny Komitet Odbudowy Pomnika Czynu Legionowego. Kielecki artysta rzeźbiarz Stefan Maj, któremu powierzono kierowanie pracami, zmienił wysokość figur strzelców (obecnie są wyższe o 50 cm i wykonane z brązu) i dodał z przodu napis Legionom Naród. Ponowne odsłonięcie pomnika odbyło się w dniu 11 sierpnia 1991 r. (3 czerwca pobłogosławił go Papież Jan Paweł II). Pomnik Legionów Polskich stanął na Placu Marszałka J. Piłsudskiego. W 1988 r. nadano to imię skwerowi przed Wojewódzkim Domem Kultury (między ulicami Krakowską i Ściegiennego) z okazji 70 rocznicy odzyskania niepodległości.
Otwarte 2 października 1938 r. „Sanktuarium” ulokowano w południowo-zachodnim narożniku parteru pałacu biskupów krakowskich.
Po zajęciu Kielc przez oddziały strzeleckie (12 sierpnia i ponownie na okres od 19/22 sierpnia do 10 września 1914 r.) w korpusie głównym pałacu (wówczas siedziba władz Guberni Kieleckiej), umieszczono sztab oddziałów i kwaterę Józefa Piłsudskiego, w skrzydłach zaś ulokowano Komisariat Wojsk Polskich, biuro werbunkowe, drukarnię urzędową WP, redakcję i administrację „Dziennika Urzędowego Komisariatu Wojsk Polskich”, pocztę połową, biuro wydawania przepustek oraz intendenturę.
Sanktuariom zajmuje trzy pomieszczenia: Sanktuarium, Sala Sztandarowa, Baszta (dawny Sklep Skarbowy Pierwszy, Sklep Skarbowy Drugi i Sklepik Pod Wieżą). Powstało z inicjatywy wojewody kieleckiego dr Władysława Dziadosza (legionista 5 pułku piechoty Legionów). Po II wojnie sale zamieniono na pomieszczenia magazynowe. Po rewaloryzacji ponownie zostały udostępnione do zwiedzania 5 grudnia 1990 r.
Kształt Sanktuarium zaprojektował warszawski artysta rzeźbiarz, Stanisław Rzecki, laureat konkursu ogłoszonego przez wojewodę kieleckiego w 1937 r. Artysta znany m.in. z wykonania polichromii kamienic warszawskiego Starego Miasta współpracował z artystą malarzem Wacławem Borowskim, z kieleckim artystą rzeźbiarzem Wincentym Skuczyńskim oraz z konserwatorem okręgowym dr Andrzejem Olesiem. Koncepcję urządzenia Sanktuarium zatwierdziła Rada Artystyczno-Konserwatorską Miasta Kielc, której członkowie gromadzili materiały archiwalne, relacje i wspomnienia. Wejście do Sanktuarium prowadziło od strony południowego dziedzińca, poprzez portal z piaskowca zwieńczony kartuszem z symboliką panopliową, orłem strzeleckim, literą „S” oraz inicjałami „JP”. Drzwi wejściowe ozdobiono odznakami 1 Brygady „Za wierną służbę”, Krzyżami Legionów i wężykiem generalskim; klamka ma postać stylizowanej głowy orła. Nad wejściem umieszczono (na wysokości I piętra) wykuty w płycie z piaskowca cytat z pieśni IV poematu J. Słowackiego „Beniowski”. Podobną symboliką – odznaka I Brygady, litery „S”, inicjały „JP” – ozdobiono trzy okna w zachodniej fasadzie pałacu, należące do Sanktuarium i Sali Sztandarowej.
W osobistym pokoju Komendanta z 1914 r. ozdobionym płytami z marmurów bolechowickich, dębnickich i kararyjskich, umieszczono eksponaty stanowiące przedwojenne wyposażenie tego miejsca: w marmurowej niszy pomiędzy oknami brązowe popiersie Marszałka, wykonane przez St. Rzeckiego.
W Kielcach jest wiele miejsc związanych z obecnością Józefa Piłsudskiego. Jego pomnik stoi na Placu Wolności, w miejscu gdzie przyjmował defilady. Przy ulicy Sienkiewicza koło ówczesnej kawiarni Smoleńskich ułani Władysława Beliny Prażmowskiego stoczyli swoją pierwszą potyczkę z Rosjanami. Polegli legioniści są pochowani na kieleckim cmentarzu.
– Pomnik Niepodległości – Pamięci Rodaków Żołnierzy Legionów Polskich – Plac Niepodległości
– Pamięci Żołnierzy Legionów Polskich 1914 roku (pomnik) – skrzyżowanie ulic Świętokrzyskiej i Warszawskiej.
– Pomnik upamiętniający powstanie i żołnierzy 1. Pułku Piechoty Legionów Polskich odsłonięty 22 maja 2005 r.
– Upamiętnienie miejsca formowania I Pułku Piechoty Legionów Polskich we wrześniu 1914 r. (tablica) – Kościół św. Józefa Robotnika
– 90. rocznica wkroczenia Strzelców do Kielc (tablica) – zbieg ul. Spacerowej z Krakowską
– Tablica poświęcona Józefowi Piłsudskiemu (Dworzec PKP)
– Upamiętnienie polskich żołnierzy wkraczających do Kielc pod wodzą Józefa Piłsudskiego (tablica) – Urząd Miasta Kielce przy Rynku
– Upamiętnienie pobytu Józefa Piłsudskiego w dawnym Pałacu Biskupów Krakowskich (tablica)
– Tablica poświęcona kapelmistrzowi Kieleckiej Straży Ogniowej – ppor. Andrzejowi Brzuchalowi – ul. Św. Leonarda 10
– Pamięci o. Kosmy Lenczowskiego – kapelana I. Brygady Legionów Polskich (tablica) – Kościół św. Franciszka z Asyżu, ul. Warszawska 33
– Tablica upamiętniająca pierwszą potyczkę ułanów z 1. Pułku Ułanów Legionów Polskich (ul. Sienkiewicza 21)