Na granicy zaborów – Szlakiem Piłsudskiego

szlak pierwszej kadrowej

Michałowice – wieś była położona 15 km na północ od Krakowa.
Od XIII do XVIII w. wieś należała do bożogrobców z Miechowa. W 1788 r. Hugo Kołłątaj na mocy przywileju króla Stanisława Augusta otrzymał wieś w wieczyste posiadanie w zamian za czynsz na rzecz Akademii Krakowskiej. Po jego śmierci majątek objął jego brat Jan Kołłątaj, a następnie jego córka Maria (Marianna) Krasicka. W 1875 r. Tadeusz Dąbrowski (1829-1903) i jego żona Maria z Rostworowskich (1842-1927) kupili drewniany dwór wybudowany przez Kołłątajów od ówczesnego właściciela Konstantego Wielogłowskiego. Następnym właścicielem majątku został syn Tadeusza i Marii – Tadeusz Dąbrowski junior (1873-1961).
W Michałowicach znajdowała się komora celna i posterunki graniczne oddzielające zabór rosyjski od austriackiego.
6 sierpnia 1914 r. o godzinie 3 minut 30 (na kilka godzin przed wypowiedzeniem Rosji wojny przez Austrię), 1 kompania kadrowa pod dowództwem Tadeusza Kasprzyckiego „Zbigniewa”, złożona z czterech plutonów: Kazimierza Piątka „Herwina”, Henryka Paszkowskiego „Kroka”, Stanisława Bukackiego „Burhardta” i Jana Kruszewskiego „Kruka”, wyruszyła w kierunku granicy Granicę strzelcy przekroczyli w Michałowicach o godz. 9.45, nie zastając rosyjskiego posterunku. Po odpoczynku wyruszyli w kierunku Słomnik.

Obelisk
11 listopada 1936 r. w miejscu gdzie biegła dawna granica zaborów austriackiego i rosyjskiego postawiono kamienny obelisk zwieńczony orłem strzeleckim. Napis głosił: „W tym miejscu, na rozkaz komendanta Józefa Piłsudskiego, Pierwsza Kompania Kadrowa Legionów Polskich 6 sierpnia 1914 roku idąc w bój o honor i wolność ojczyzny, obaliła słupy graniczne byłych państw zaborczych”. Obelisk w Michałowicach przetrwał szczęśliwie lata niemieckiej okupacji i czasy powojennej walki z piłsudczykowską, legionową tradycją.
Niezwykle szybko uporaliśmy się ze słupami granicznemi, usuwając jak najskrupulatniej ślady zaborców – z tą chwilą w naszych umysłach zrodziło się niewzruszone przeświadczenie, że wyrwaliśmy już Polskę z pod dwu zaborców i że ostateczne zwycięstwo jest przed nami, że maszerujemy po nie z naszymi lśniącemi w słońcu bagnetami, owiani przepotężną wiarą spowici we własną wewnętrzną moc. Leon Bąkowski (Kirkor) „Wielkie dni”.
W tym miejscu od 1924 r. po 1939 i ponownie od 1981 r., rozpoczyna się historyczny marsz Szlakiem Kadrówki. Po wznowieniu Marszu w 1981 r., zatrzymują się pod nim co roku uczestnicy Marszu Szlakiem I Kompanii Kadrowej. Dzięki inicjatywie Komendy Marszu Szlakiem „Kadrówki” oraz władz Michałowic obok obelisku usytuowany został głaz, na którym od 2005 r. zawieszane są tabliczki z nazwiskami uczestników i przyjaciół Marszu Szlakiem „Kadrówki”, którzy odeszli w ostatnich latach na wieczną wartę.
Swoje „miejsce warty” przy obelisku mają tu m.in. gen. Mieczysław Boruta-Spiechowicz, mjr Tadeusz Brzęk – Osiński, Teresa Fischer, Wojciech Pęgiel, Wiesław Gęsicki, płk Jan Sadowski, Rafał Gan – Ganowicz, Franciszek Urbańczyk, Wojciech Ziembiński, płk Józef Teliga, o. gen. Adam Studziński, gen. Antoni Heda-Szary, Józef Wojno-Szczepanowski, a także ofiary katastrofy smoleńskiej związane z marszem, m.in. Prezydent Ryszard Kaczorowski, Janusz Zakrzeński, Władysław Stasiak i Sławomir Skrzypek.
Dwór
W czasie I wojny światowej dwór w Michałowicach służył jako lazaret dla wojska. W 1914 r. Pierwsza Kompania Kadrowa, po obaleniu słupów granicznych między Austro-Węgrami i Rosją, została ugoszczona obiadem przez Tadeusza Dąbrowskiego. Po znacjonalizowaniu majątku w 1944 r. w obiektach dworskich działała Samopomoc Chłopska i Bank Spółdzielczy w Słomnikach. W 1979 r. dwór zniszczył pożar. Żadna instytucja nie poczuwała się do odbudowy. W 1985 r. nowymi właścicielami została rodzina Lorenzów, która odbudowała obiekt.
Aktualnie, co roku 6 sierpnia miłośnicy Kadrówki organizują marsz, a w ogrodach państwa Lorenzów odbywa się spotkanie i poczęstunek.
Na biwak Kompania zatrzymała się we dworze w Michałowicach, gdzie gościnny gospodarz przygotował nam obiad. Następnie ruszyliśmy naprzód, niszcząc wszędzie rosyjskie napisy, rewidując rządowe domy, konfiskując znalezioną tam broń. Tutejszy patrol natknął się na dwa nagany, którymi oficerowie uzupełnili swe wyekwipowanie. Zaraz w Michałowicach zaciągnęło się w nasze szeregi kilku ochotników. Stefan Pomarański uczestnik I Kadrowej.