Cytadela w Warszawie, X Pawilon
Fotografia z albumu: „Księga Pamiątkowa byłych uczestników walk o niepodległość pod sztandarem PPS Frakcji Rewolucyjnej”, Warszawa 1933.
Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie
nr inw. MWP 48267/322
Cytadela w Warszawie, X Pawilon
Fotografia z albumu: „Księga Pamiątkowa byłych uczestników walk o niepodległość pod sztandarem PPS Frakcji Rewolucyjnej”, Warszawa 1933.
Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie
nr inw. MWP 48267/322
szlak warszawski
- Cytadela WarszawskaSkazancow 25
- Mieszkanie Aleksandry SzczerbińskiejMińska 25
- Katedra Św JanaŚwiętojańska 8
- Pałac BorchówMiodowa 17-19
- Kawiarnia LoursMiodowa 12
- Zamek Królewskipl. Zamkowy 1
- Teatr Wielkipl. Teatralny 1
- Pałac NamiestnikowskiKrakowskie Przedmieście 46-48
- Hotel BristolKrakowskie Przedmieście 42-44
- Hotel EuropejskiKrakowskie Przedmieście 13
- Hotel BruehlowskiFredry 12
- Budynek Sztabu Generalnegopl. Saski
- Pałac Kronenbergapl. Małachowskiego 4 róg Królewskiej
- Hotel FrancuskiMarszalkowska 146
- Kawiarnia Mała ZiemiańskaMazowiecka 12
- Komisja Wojskowa TRSMazowiecka 11
- Budynek Stowarzyszenia TechnikówCzackiego 3-5
- Spotkanie z Prezydentem Wojciechowskimmost Poniatowskiego
- Sklep IgnatowskiegoNowy Świat 58
- Pensjonat Sióstr RomanównychMoniuszki 2a
- Pensjonat pani Jaksa-KwiatkowskiejSienkiewicza 3
- Siedziba Komendy Głównej POWSzpitalna 1, róg Zgoda 2
- Dworzec Warszawsko-WiedeńskiMarszałkowska róg Al. Jerozolimskich
- Lokal SamokształceniaWspólna
- Pałac BranickichFrascati 22
- Teatrzyk AleksandrynaMokotowska 73, róg pl Trzech Krzyży
- Kamienica DietzowMokotowska 50
- Sejm Rzeczypospolitej PolskiejWiejska 4-6-8
- Kamienica PróchnickichKoszykowa 70
- Gimnazjum ŻeńskieBiałobrzeska 44
- Mieszkanie Michała Sokolnickiego Polna 46, róg Jaworzyńskiej
- Ministerstwo Spraw Wojskowych6 sierpnia – obecnie Wyzwolenia
- Mieszkanie WędrowskichSłużewska 5
- Park Ujazdowskialeja Róż
- Generalny Inspektor Sił Zbrojnychal. Ujazdowskie 5
- DefiladyPola Mokotowskie
- BelwederBelwederska 54-56
- Koszary I Pułku Szwoleżerów29 listopada 1
- Domek MagdeburskiŁazienki Królewskie
szlak warszawski
Cytadela Warszawska
W X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej mieściło się do 1915 r. rosyjskie więzienie śledcze.
18 kwietnia 1900 r. rankiem przewieziono tutaj z więzienia w Łodzi Józef Piłsudskiego, aresztowanego w konspiracyjnym lokalu, w którym drukowano pismo PPS „Robotnik”. Został osadzony w celi numer 39. Wiadomo, że kilkakrotnym zmieniano mu cele. Na podstawie dostępnych dokumentów nie można ustalić numerów wszystkich cel X Pawilonu, w których był więziony. W czerwcu został osadzony w celi nr 26 na I piętrze we wschodnim skrzydle gmachu. Tutaj przebywał do końca swojego pobytu. 15 grudnia 1900 r., Piłsudski symulujący obłęd, został wywieziony z Warszawy na leczenie do Petersburga. Kilka miesięcy później, był już na wolności, wykradziony przez dr. Władysława Mazurkiewicza, ordynatora szpitala św. Nikołaja.
W X Pawilonie była więziona także żona Piłsudskiego Maria, aresztowana razem z nim. Do X Pawilonu trafiła dzień wcześniej niż Piłsudski, 17 kwietnia 1900 r. O jej pobycie w Cytadeli wiadomo niewiele. Przez jakiś czas była więziona w celi nr 3 położonej na I piętrze w zachodnim skrzydle budynku. 21 stycznia 1901 r. została, jako „ofiara miłości”, zwolniona z więzienia za kaucją 500 rubli wpłaconych przez matkę.
12 listopada 1928 r. w X Pawilonie zostały odsłonięte pamiątkowe tablice upamiętniające pobyt Romualda Traugutta, Józefa Piłsudskiego, Stefana Okrzei i Józefa Montwiłła-Mireckiego, Tablice umieszczono w ich dawnych celach. Tablica Piłsudskiego miała znaleźć się w celi numer 26. Tymczasem wmurowano ją w celi, która w 1900 r. nosiła nr 25, W celi nr 26 znalazła się tablica poświęcona J. Montwiłłowi-Mireckiemu. Piłsudski nie był obecny na uroczystości. Tekst na tablicy poświęconej Piłsudskiemu brzmiał: „Józef Piłsudski – osadzony w X Pawilonie 9 III 1900 r., przewieziony do Petersburga 19 XII 1900 r., Naczelnik Państwa 14 XI 1918 r., Marszałek Polski 19 III 1920 r.”. Podane daty uwięzienia były błędne! Tablica przetrwała II wojnę światową i zniknęła w latach 50. (była jeszcze 16 stycznia 1951 r.). 9 listopada 2005 r. odsłonięto w celi nr 26 zrekonstruowaną tablicę, już z prawidłowymi datami uwięzienia.
W X Pawilonie była więziona także żona Piłsudskiego Maria, aresztowana razem z nim. Do X Pawilonu trafiła dzień wcześniej niż Piłsudski, 17 kwietnia 1900 r. O jej pobycie w Cytadeli wiadomo niewiele. Przez jakiś czas była więziona w celi nr 3 położonej na I piętrze w zachodnim skrzydle budynku. 21 stycznia 1901 r. została, jako „ofiara miłości”, zwolniona z więzienia za kaucją 500 rubli wpłaconych przez matkę.
12 listopada 1928 r. w X Pawilonie zostały odsłonięte pamiątkowe tablice upamiętniające pobyt Romualda Traugutta, Józefa Piłsudskiego, Stefana Okrzei i Józefa Montwiłła-Mireckiego, Tablice umieszczono w ich dawnych celach. Tablica Piłsudskiego miała znaleźć się w celi numer 26. Tymczasem wmurowano ją w celi, która w 1900 r. nosiła nr 25, W celi nr 26 znalazła się tablica poświęcona J. Montwiłłowi-Mireckiemu. Piłsudski nie był obecny na uroczystości. Tekst na tablicy poświęconej Piłsudskiemu brzmiał: „Józef Piłsudski – osadzony w X Pawilonie 9 III 1900 r., przewieziony do Petersburga 19 XII 1900 r., Naczelnik Państwa 14 XI 1918 r., Marszałek Polski 19 III 1920 r.”. Podane daty uwięzienia były błędne! Tablica przetrwała II wojnę światową i zniknęła w latach 50. (była jeszcze 16 stycznia 1951 r.). 9 listopada 2005 r. odsłonięto w celi nr 26 zrekonstruowaną tablicę, już z prawidłowymi datami uwięzienia.