szlak warszawski

Pensjonat Sióstr Romanównych

Miejsce trzydniowego pobytu po przyjeździe z Magdeburga

Po powrocie z twierdzy magdeburskiej Piłsudski zamieszkał w dniach 10-13 listopada 1918 r., na szóstym piętrze, w pensjonacie prowadzonym przez siostry Halinę, Wandę i Marię Roma-nówny Romanówny, członkinie POW. Wiadomość o przyjeździe Komendanta szybko roze-szła się po mieście i pod pensjonatem zgromadził się tłum warszawiaków domagający się przemówienia Komendanta. Piłsudski w końcu wyszedł na balkon i powiedział tylko kilka słów „Obywatele! Warszawa wita mnie po raz trzeci. Wierzę, że zobaczymy się niejednokrot-nie w szczęśliwszych jeszcze warunkach. Zawsze służyłem i służyć będę życiem swoim, krwią ojczyźnie i ludowi polskiemu. Witam was krótko, gdyż jestem przeziębiony – bolą mnie gardło i piersi.”
Wśród wielu delegacji i osób, które się tu zjawiły należy wymienić szefa Sztabu Generalnego powołanego jeszcze przez Radę Regencyjną gen. Tadeusza Rozwadowskiego oraz wicemini-stra wojny płk. Jana Wroczyńskiego. Rozmowa dotyczyła struktury i organizacji powstających oddziałów i planowania działań w związku z obecnością Niemców. O północy przybyła dele-gacja niemieckiej Centralnej Rady Żołnierskiej, którą przyjął w obecności Sosnkowskiego. Niemcy oświadczyli, że zwracają się do niego jako do żołnierza przyjaciela. Gotowi są ustąpić, jeśli będą mieli zagwarantowany swobodny przejazd do Niemiec. Piłsudski po dwugodzinnej dyskusji postawił warunki: wydanie broni, lokomotyw i wagonów oraz niemieckiej łączności telegraficznej i telefonicznej.
W latach 20. wmurowano tablice pamiątkową z płaskorzeźbą orła i panopliami. Budynek nie przetrwał wojny. Po 1950 r. w tym miejscu postawiono budynek Telewizji Polskiej. Po 1989 r. na jego fasadę powróciła tablica poświęcona pobytowi Józefa Piłsudskiego.