Szlak pierwszej kadrowej – Strona 3 – Szlakiem Piłsudskiego

szlak pierwszej kadrowej

Tu w sierpniu 1896 r. po raz pierwszy zatrzymał się w Krakowie Józef Piłsudski (obecnie ul. Marii Skłodowskiej-Curie).

szlak pierwszej kadrowej

Pod nr 1 mieszkał w 1914 r. Walery Sławek, jeden z najbliższych współpracowników Piłsudskiego. W tym miejscu w nocy z 5 na 6 sierpnia zapadła decyzja o wymarszu I Kompanii Kadrowej. Niedaleko, pod nr 4, na rogu Karmelickiej mieściła się kawiarnia Jana Bisanca, w której przesiadywał Józef Piłsudski i Walery Sławek.

szlak pierwszej kadrowej

20 października 1919 r. Naczelnik Państwa Marszałek Józef Piłsudski dokonał uroczystego otwarcia Akademii Górniczej w auli Uniwersytetu Jagiellońskiego. Według relacji z „Ilustrowanego Kuriera Codziennego” z 21 października 1920 r. Naczelnik Państwa na uroczystości przybył o godzinie 11:00, gdzie przed gmachem powitała go młodzież, ustawiona w szpalerze. Natomiast u wejścia oczekiwał Senat Uniwersytetu z rektorem na czele, który dzierżył w ręku berło, dar Królowej Jadwigi. Senat, przybrany w togi i poprzedzany bedelami (woźnymi uniwersytetów i szkół wyższych), niosącymi berła uniwersyteckie – wprowadził Naczelnika Państwa klatką schodową, bogato przybraną w zieleń, do auli, wypełnionej szczelnie publicznością. W pierwszym rzędzie obok Dostojnego Gościa, miejsca zajęli najwyżsi dostojnicy państwowi, kościelni, oświaty, przemysłu i handlu oraz wojska. Naczelnika powitano przy wejściu trzykrotnym okrzykiem – następnie rektor UJ prof. Estreicher wygłosił mowę powitalną, w której złożył Mu hołd. W dalszej kolejności zabrał głos przedstawiciel młodzieży, zapewniając, że tak, jak karnie poszli za Wodzem w bój o wolność, tak dziś pragnie młodzież pod Jego przewodem pracować nad ugruntowaniem tej wolności.

Po tych słowach powstał Naczelnik Państwa i obwieścił donośnym głosem: „Magnificencjo! Świetny Senacie, dostojne zgromadzenie! Niniejszym ogłaszam Akademię Górniczą w Krakowie za otwartą”.
Marszałek dokonał wpisu w pamiątkowej Księdze Królewskiej, będącej w posiadaniu Biblioteki Jagiellońskiej. Wpisał się orlim piórem na pergaminowej karcie księgi, ozdobionej w tym miejscu emblematami polskiego żołnierza-akademika, pomysłu prof. Henryka Uziembły.
W 90. rocznicę tego wydarzenia – 20 października 2009 r. – na parterze budynku głównego AGH zawisła tablica projektu artysty rzeźbiarza Jarosława Rozenka ofiarowana w hołdzie Marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu.

szlak pierwszej kadrowej

28 kwietnia 1921 r. miało miejsce uroczyste wręczenie Józefowi Piłsudskiemu tytułu doktora honoris causa z dziedziny prawa przez Senat Uniwersytetu Jagiellońskiego
Na posiedzeniu 12 marca 1920 r., Kolegium Profesorów Wydziału Prawa na wniosek Stanisława Wróblewskiego jednomyślnie uchwaliło, aby przedstawić Senatowi Akademickiemu UJ Józefa Piłsudskiego jako kandydata do godności doktora praw honoris causa. We wniosku, który dziekan Wydziału Prawa, Władysław Leopold Jaworski przedłożył Senatowi Akademickiemu, czytamy:
„Czem Józef Piłsudski jest dla Narodu, czuje każdy z nas, bo czuje każdy Polak. Pamiętamy wszyscy, jak czekaliśmy jego powrotu z niewoli i jak cudownie spadły z nas ostatnie pęta, skoro on wstąpił znów na ziemię ojczystą. Przypatrywaliśmy się wszyscy z najwyższym podziwem, jak wśród najcięższych warunków nie tracił ani na chwilę niezłomnej wiary w lepszą przyszłość i rozumieliśmy, że taką niewzruszoną otuchę mieć mógł tylko ten, który żył w wolnej Polsce już wtedy, kiedy żyć w niej można było tylko marzeniem. Widzieliśmy jak niestrudzoną jego pracą powstało wojsko polskie, któremu dał początek w czasach niewoli, a które dziś jest naszą dumą i rękojmią naszego bytu. Na pamiętnym posiedzeniu Sejmu Polskiego w dniu 4 II 1919 r. otrzymaliśmy dowód, jak głęboko ten żołnierz z umiłowania i zawodu wczuł się w ducha naszych dziejów, kiedy oświadczył, że na to przejął władzę w ręce, by wolną Polskę oddać pod rządy prawa. Wnoszę przeto by Senat Akademicki Uniwersytetu Jagiellońskiego zatwierdził jednomyślną uchwałę Wydziału Prawa o nadanie Józefowi Piłsudskiemu doktoratu honoris causa i by dał przez to świadectwo, że uczucia całego Narodu dzielą ci, których zawodowa praca przyzwyczaiła do trzeźwej i beznamiętnej oceny biegu wypadków”.

22 marca 1920 r. wniosek został jednomyślnie uchwalony przez Senat Akademicki. Kwestię odbioru wyróżnienia omawiano na linii Uniwersytet-adiutant Marszałka. Zaplanowano go ostatecznie na 28 kwietnia 1921 r. Na dyplomie honorowym Marszałka napisano między innymi:
„Obywatela miłością Ojczyzny najgoręcej płonącego, który przewidział chwilę opadnięcia z Ojczyzny kajdanów, kiedy już wówczas żył myślą w wolnej Polsce i dla jej dobra i szczęścia snuł plany. Wyswobodziciela, który tęsknie wyczekiwany, wrócił nareszcie, od wrogów i jednym wstrząśnieniem ręki zrzucił z rodaków cudem jakoby ostatnie pęta. Bohatera, który potem w najcięższych warunkach stworzył niestrudzoną pracą Wojsko Polskie, chlubę Narodu i ostoję jego bytu, a na jego czele wskrzesił dla Polski czasy Bolesławów i Batorych. Męża, który choć żołnierz z umiłowania i zawodu, najgłębiej wczuł się w ducha naszych dziejów, kiedy na pamiętnym posiedzeniu Sejmu Polskiego dnia 20 II 1919 r. oświadczył, że na to przyjął władzę, aby wolną Polskę oddał pod rządy prawa. Aby miał dowód, że uczucia całego Narodu dla Niego dzielą ci, których zawodowa praca nauczyła trzeźwo i beznamiętnie oceniać bieg historii „.
Uroczystość wręczenia honorowego doktoratu Józefowi Piłsudskiemu tak zapamiętał Władysław Konopczyński: Głos zabrał m.in. Stanisław Szeptycki, który stwierdził „głupio”, jaki to wielki zaszczyt dla uczelni „[…] mieć takiego docenta”. Stanisław Estreicher przemówił w tonie „przy Tobie stoimy; stańczyki rechotały z zachwytu”. Po zamachu majowym 1926 r. dało się słyszeć głosy postulujące do UJ o odebranie tego wyróżnienia Jozefowi Piłsudskiemu jako „notorycznemu spiskowcowi”.
Po uroczystościach Marszałek spotkał się ze studentami w domu akademickim przy ul. Jabłonowskich 10/12

szlak pierwszej kadrowej

W lokalu Towarzystwa Technicznego znajdowało się biuro Komitetu Obywatelskiego Polskiego Skarbu Wojskowego (powstał w 1912 r. z inicjatywy Józefa Piłsudskiego), zbierającego społeczne ofiary wspomagające tworzące się oddziały strzeleckie

szlak pierwszej kadrowej

Tu mieszkał Piłsudski w 1901 lub 1902 r. Pierwsze stałe mieszkanie pod Wawelem – vis a vis Wawelu. Tu Piłsudski przygotowywał do druku „Bibułę”.

szlak pierwszej kadrowej

Krypta pod Wieżą Srebrnych Dzwonów na Wawelu, miejsce wiecznego spoczynku Józefa Piłsudskiego. Pogrzeb Józefa Piłsudskiego w Krakowie – 18 maja 1935 r. był największą tego rodzaju uroczystością, jaka kiedykolwiek odbyła się w Polsce. Wzięło w nim udział około ćwierć miliona ludzi, a kondukt żałobny ciągnął się na długości kilkunastu kilometrów, jego przejście z Dworca Głównego na Wawel trwało 4,5 godziny. Jego rozmiary ocenia się na ok. 100 tys. ludzi. W trakcie składania trumny w Krypcie bił dzwon Zygmunta, a działa ustawione na wawelskim wzgórzu oddały 101 strzałów armatnich.

szlak pierwszej kadrowej

Most łączący Śródmieście z Podgórzem. Oficjalnie nazywa się most im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. Jest to najstarszy w Krakowie kompletny most drogowy nad Wisłą, który stoi do dzisiaj. Decyzję o jego budowie podjęto w sierpniu 1925 r., a prace rozpoczęte we wrześniu 1926 r. trwały 7 lat. W 1932 r. Rada Miejska uchwaliła dla niego patrona – Marszałka Józefa Piłsudskiego. Od strony Podgórza prowadzi do mostu ulica Legionów Józefa Piłsudskiego. Nazwę tę otrzymała w 1917 r., po wojnie dwukrotnie ją zmieniano, by przywrócić w 1990 r.

szlak pierwszej kadrowej

Imię Piłsudskiego od 1933 r., nosi ulica łącząca Stare Miasto z Błoniami. Po II Wojnie Światowej zmieniono jej nazwę. Przywrócono ją w 1990 r., a 15 sierpnia 1996 r., w Święto Żołnierza, nastąpiło uroczyste odsłonięcie tablicy poświęconej Patronowi. Jest ona rekonstrukcją dzieła z 1934 r. Tablica ma napis:
RADA STOŁ. KRÓL. MIASTA KRAKOWA NA UROCZYSTEM POSIEDZENIU WDNIU 3 PAŹDZIERNIKA 1933 ROKU UCHWALIŁA NAZWAĆUL. WOLSKĄ JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO.
Przy tej ulicy znajduje się także tablica związana z Marszałkiem, ufundowana w 70. rocznicę Bitwy Warszawskiej oraz pomnik.

Pomnik
Pomnik Józefa Piłsudskiego odsłonięty został 10 listopada 2008 r. Główny element pomnika składa się z marmurowego cokołu, z wyrytym napisem „Marszałek Józef Piłsudski 1867–1935”. Na cokole ustawiona jest w pozycji stojącej postać Piłsudskiego; wsparty na szabli, ubrany jest w mundur, płaszcz i czapkę. Całość ma 6 m wysokości. U stóp Marszałka znalazł się orzeł zrywający okowy, a obok maszt flagowy opleciony wieńcem laurowym z różami. Na jego szczycie umieszczono kopię główki laski marszałkowskiej z II Rzeczypospolitej. Obok ustawiono rzeźbę czterech legionistów wyruszających na bojowy szlak z krakowskich Oleandrów. U ich stóp wyryta została zwrotka legionowego hymnu, a obecnie i hymnu Wojska Polskiego „My, Pierwsza Brygada”.

szlak pierwszej kadrowej

Teren położony w okolicach dzisiejszej ulicy Oleandry. 4 czerwca 1912 r. otwarto na tym terenie Wystawę Architektury i Wnętrz w Otoczeniu Ogrodowym. Wystawa zorganizowana została na gruntach pofortecznych, między parkiem dr Jordana a Błoniami. W lipcu i sierpniu 1914 r. odbywała się tutaj wakacyjna szkoła strzelecka, a po ogłoszeniu mobilizacji oddziałów strzeleckich miejscem ich koncentracji. Tu też znajdował się punkt werbunkowy oddziałów strzeleckich (kolejne znajdowały się na ul. Kochanowskiego 15 i przy ul. Dolnych Młynów 9). Pawilon główny i teatr zamieniono na koszary, w dworku ulokowano biura kwaterunkowe, prowiantowe i kantynę żołnierską, w domku rzemieślnika mieściła się intendentura, a w gospodzie kuchnia i szwalnia. Pawilony nie przetrwały wojny, zniszczone w czasie pożaru w 1915 r.

Kategoria: Szlak pierwszej kadrowej

Mieszkanie przy Pańskiej

Mieszkanie Walerego Sławka

Akademia Górnicza

Doktor honoris causa

Towarzystwo Techniczne

Mieszkanie pod Wawelem

Krypta pod Wieżą Srebrnych Dzwonów Wawel

Most Piłsudskiego

Ulica Piłsudskiego

Punkt Werbunkowy